Podczas wyboru okien do domu lub mieszkania koncentrujemy się na ich designie, który ma pasować do planowanego wystroju wnętrza, a także na ich parametrach technicznych. Zapominamy jednak często, aby ustalić wcześniej kierunki świata, na które owe okna wychodzą. A powinniśmy je uwzględnić, gdyż informują nas, w jakich porach dnia i w jakim stopniu nasłonecznione będzie dane pomieszczenie.
Kierunki świata a nasłonecznienie pomieszczeń
To, na jaką stronę świata wychodzą nasze okna, ma kluczowe znaczenie dla poziomu nasłonecznienia pomieszczeń. Nie wszystkie wnętrza potrzebują równomiernego dostępu światła przez cały dzień. Dlatego zawczasu warto przemyśleć ich rozkład na etapie projektowania domu, bądź uwzględnić to kryterium przy wyborze mieszkania.
Udanie zaplanowane rozłożenie pomieszczeń względem kierunków świata zapewni optymalną ilość światła słonecznego i dobry nastrój każdego dnia. Odpowiednie usytuowanie okna może poprawić bilans energetyczny, w sposób naturalny dogrzewając wnętrza, co wpłynie na wysokość opłat za prąd i ogrzewanie zimą. Z drugiej strony, w lecie nadmierne nasłonecznienie może doprowadzać do zbyt silnego nagrzewania się pomieszczeń.
Okna wychodzące na różne kierunki świata oferują także inny rodzaj nasłonecznienia. Tym samym zmieniają się na przykład pory dnia, w których światło jest najintensywniejsze bądź w których najmocniej nagrzewają się wnętrza. Zatem poszczególne typy pomieszczeń mogą skorzystać z ekspozycji na różne strony świata. Innymi słowy, wnętrza, w których spędzamy więcej czasu, takie jak salon, powinny być lepiej doświetlone od tych, w których na przykład tylko śpimy, jak w sypialni.
Okna południowe
Przyjęło się uważać, że najlepsza ekspozycja okien to kierunek południowy i południowo-zachodni. Niebezpodstawnie. Okna skierowane w tę stronę zapewniają najbardziej równomierny i optymalny dostęp do światła słonecznego przez cały dzień. Dzięki temu zimą wnętrza są najbardziej dogrzewane – przy zastosowaniu odpowiednich okien potrafią być nawet o kilka stopni cieplejsze od pozostałych pomieszczeń. Może jednak sprawiać to problem latem ze względu na wysokie temperatury, ale rozwiązaniem są markizy, daszki i rolety bądź żaluzje fasadowe. W domach energooszczędnych po stronie południowej montuje się największe przeszklenia, natomiast na rynku deweloperskim mieszkania z ekspozycją okien w tym kierunku są przeważnie droższe.
Bardzo dobrym pomysłem jest ulokowanie salonu z oknami wychodzącymi na południową stronę. Dzięki temu przez większość dnia będzie optymalnie oświetlony. Ograniczy to potrzebę zapalania wcześniej światła i powinno skutkować zmniejszeniem rachunków za energię elektryczną. Okna południowe sprzyjają na przykład takim aktywnościom, jak czytanie. A zatem, w salonie zwróconym w tym kierunku, domownicy będą mogli swobodnie zrelaksować się i odpocząć po ciężkim dniu.
Innym pomieszczeniem, które zyska dzięki południowej ekspozycji, może być pokój dziecka. Najczęściej tego typu wnętrza spełniają nie tylko funkcję sypialni, ale i pokoju dziennego, a więc – podobnie jak salon – zyskają na równomiernym nasłonecznieniu przez dłuższy okres dnia.
Nie polecamy natomiast projektowania kuchni od południowej strony. Dodatkowe ciepło nie jest tam potrzebne, a wręcz niewskazane. Pomieszczenie to jest już wystarczające dogrzewane przez sprzęty kuchenne i proces przygotowywania potraw.
Okna północne
W przeciwieństwie do okien południowych, ekspozycja północna zapewnia najmniejszy poziom naturalnego światła. Jest to jednak światło równomiernie rozproszone, nie dające kontrastowych cieni, a wszystkie barwy wyglądają w nim naturalnie. Okna skierowane ku północy również charakteryzują się stałym poziomem nasłonecznienia, tego światła jest jednak po prostu mniej niż po stronie południowej. Dzięki temu w pomieszczeniach jest za to przez cały rok chłodniej. Zatem, ze względu na ryzyko utraty ciepła zimą, powinno rozważyć się tutaj montaż okien o niskim współczynniku przenikania ciepła. Strona północna bardzo dobrze pasuje do sypialni, w której niewskazane jest nadmierne nasłonecznienie, a obniżenie temperatury – szczególnie latem – wpłynie na komfort i jakość snu. Do tego w dniach wolnych od pracy można swobodnie dłużej pospać.
Po stronie północnej dobrze zaplanować również biuro. Równomierne naświetlenie przez cały dzień i brak ostrego słońca sprzyjają chociażby pracy przy komputerze i nie męczą wzroku.
Ekspozycja na stronę północną sprawdzi się także w przypadku wnętrz, w których nie potrzebujemy dobrego naświetlenia, takich jak łazienka, kuchnia lub na przykład pomieszczenie gospodarcze.
Okna na wschód
Wschodnie światło naświetla pomieszczenia szczególnie mocno z rana, przed południem. Poranne promienie słoneczne nie nagrzewają jednak tak intensywnie wnętrz, jak w przypadku ekspozycji południowej czy zachodniej. Zatem już po południu pokoje powinny się wychłodzić. Wschodnie usytuowanie okien warto wybrać do pomieszczeń, w których spędzamy czas z rana, gdyż w późniejszych godzinach robi się w nich po prostu ciemniej.
A zatem ze wschodniej ekspozycji może skorzystać sypialnia. Poranne nasłonecznienie docenią szczególnie ci, którzy lubią zerwać się z łóżka z samego rana. Natomiast domownicy, którzy lubią pospać trochę dłużej, powinni rozważyć montaż dodatkowych osłon zewnętrznych.
Dobrym pomysłem będzie również umieszczenie kuchni po wschodniej stronie. Ciepło w ciągu dnia uzyskamy z gotowania, a zatem dogrzewanie pomieszczenia przez promienie słoneczne nie jest niezbędne.
Niezbyt dobrym rozwiązaniem jest umieszczenie salonu czy gabinetu z oknami wychodzącymi w kierunku wschodnim. Wynika to z nierównomiernego nasłonecznienia pomieszczenia w różnych porach dnia.
Okna na zachód
Okna wychodzące na zachód zapewniają bardzo intensywne, silnie nagrzewające i głębokie nasłonecznienie w godzinach popołudniowych. Takie oświetlenie może być uciążliwe, szczególnie latem. Okna zachodnie są dosyć problematyczne, gdyż w zasadzie nie ma pomieszczenia, które jednoznacznie korzystałoby z takiej ekspozycji. Być może rozwiązanie to w niektórych przypadkach sprawdzi się w salonie, jednak podczas ciepłych dni temperatury mogą być trudne do zniesienia, co ostatecznie wymusi potrzebę instalacji osłon zewnętrznych, a być może nawet klimatyzacji.
Uciążliwe światło może wpłynąć także na komfort pracy, a zatem umieszczenie po tej stronie gabinetu nie będzie najlepszym rozwiązaniem. Podobny problem dotyczy sypialni, która będzie nagrzewać się najintensywniej tuż przed porą snu, pogarszając komfort domowników.
Kuchnia od strony zachodniej również nie będzie trafionym wyborem, ponieważ będzie się nadmiernie nagrzewać. Gotujemy przeważnie w godzinach popołudniowych, a zatem ciepło wydalane z kuchenki podwyższy temperaturę, na którą dodatkowy wpływ będą miały w tym czasie intensywne promienie słoneczne.
Najlepiej pomieszczenia od zachodu zarezerwować dla wnętrz, w których nie spędzamy zbyt wiele czasu w godzinach popołudniowych. A zatem będą tutaj pasować przede wszystkim wszelkie pomieszczenia gospodarcze, a także na przykład łazienka.
